Endoskopi

Endoskopi Nedir?
Endoskopi bölümlerinde; rutin gastroskopik ve kolonoskopik işlemler dışında nedeni bilinmeyen kanama, ince bağırsak hastalıklarının tanı ve tedavisinde "kapsül endoskopi" ve "single balon enteroskopi", gastroözefageal reflü hastalığının tanı ve tedavi değerlendirmesinde "impedans-pH incelemeleri", kalp ile ilgili olmayan göğüs ağrısı ve yemek borusu hareket bozuklukları tanısında ve tedavi değerlendirmesinde "yüksek rezolüsyonlu manometri", pankreas, safra yolu hastalıkları, gastrointestinal lezyonların belirlenmesinde ve tümör evrelemesinde "endosonografik işlemler" ve sindirim yolu üzerindeki çeşitli lezyon ve kitlelerin çıkarılması için gerekli işlemler de yapılmaktadır.

Endoskopi, ucunda kamera bulunan ve yaklaşık olarak bir metre uzunluğunda ve parmak kadar kalınlığı bulunan bir cihazdır. Endoskopi işlemi ise ağızdan hortumla girilerek yemek borusunun, onikiparmak bağırsağı ve midenin incelenmesine denir. Yemek borusu, onikiparmak bağırsağı ve mide hastalıklarından şüphelenilen durumlarda endoskopi işlemi yapılmaktadır. Ağıza acı su gelme, yutkunma, ekşime, kazınma, şişkinlik veya hazımsızlık ya da kanama şüphesi olan hastalara mutlaka endoskopi yapılması gereklidir. 
Özelikle 40 ila 45 yaş ve üzeri hastaların mutlaka endoskopi işlemiyle değerlendirilmesi gerekiyor.  Daha genç hastalarda farklı tanı yöntemleri de kullanılabilmektedir. Fakat kişinin kanama şüphesi varsa mutlaka endoskopi işlemiyle kontrol edilmesi gerekmektedir.

Endoskopi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Endoskopi mide içerisinde, kalın bağırsakta veya yemek borusunda yara, polip veya tümör gibi patolojik bulguların tespit edilmesi için uygulanabilir. Tespit edilen kitleler, şayet uygunsa, yine endoskopik olarak çıkartılabilir.
Bazı hastaların herhangi bir şikayeti olmamasına rağmen kansızlık, mide kalınlaşması, aile öyküsünde kanser olması, polip veya ülser gibi durumlar için de hekim tarafından takip amaçlı düzenli aralıklarla endoskopi işlemi uygulanabilir. 

Endoskopi işlemi kronik şikayetleri olan hastalara mutlaka uygulanmalıdır. Bunlar;
• İshal
• Ağız kokusu
• Yutma güçlüğü
• Reflü
• Mide ağrısı
• Hazımsızlık
• Kusma
• Bulantı
• Kilo kaybı
• Göğüs ortasında yanma hissi gibi şikayetleri olan hastaların tanısında endoskopi kullanılır. 

Endoskopi Öncesi Hazırlık
Endoskopi işlemleri aslında genel incelemeye verilen addır. Mideye yapılan endoskopik işleme gastroskopi, kalın bağırsağa endoskopik işleme ise kolonoskopi denilir. İkisi de uygulama açısından farklı yöntemlerle yapılır. 
Endoskopi işlemi yapılacak olan hastalara bir önceki gece saat 12’den sonra bir şey yiyip içmemesi önerilir. Özellikle mide için yapılan endoskopi işlemi için hastanın aç olması oldukça önemlidir. İşlem sırasında mide ve kalınbağırsağın incelenebilmesi için mutlaka aç olmaları gerekmektedir.

Endoskopi işlemi hem hastanın rahat etmesi, hem de doktorun çalışabilmesi açısından genellikle anestezi uygulamaları altında yapılan bir işlemdir.  Bu yüzden endoskopi öncesi hastalara sedasyon uygulaması yapılıyor. Hem lokal anestezi hem de damardan verilen ilaçlarla hasta 10 dakika kadar uyutuluyor ve doktor bu sırada işlemi gerçekleştiriyor.

Endoskopi İşlemi Nasıl Yapılır?
Midenin incelendiği endoskopik işlemlere gastroskopi adi verilir. Bir hortumun ucunda bulunan ışık kaynağı ile ağız yolundan mide içine girilir ve o bölgede bulunan ülser, tümör gibi lezyonların incelemesi yapılır. Doktorun gerek görmesi durumunda biyopsi için bölgeden küçük bir parça örnek alınabilir. 

Endoskopi öncesi hastanın dişlerine bir zarar vermemek için ağzına özel dişlik takılır. Takılan bu dişlik aynı zamanda cihazında rahat hareket edebilmesini sağlamaktadır. Cihaz yerleştirildikten sonra hastanın boğazına bir sprey yardımı ile yumuşatıcı bir jel sıkılır. Daha sonra hasta sol tarafına döndürülür ve endoskopi işlemine başlanır.  Endoskopi işlemi bölgenin yapısına ve mevcut hastalıklara da bağlı olarak 15 ila 30 dakika kadar sürebilir. 

Eğer kolonoskopi yöntemiyle kalınbağırsaklara bakılacaksa işlem öncesinde hastaya genel ya da lokal anestezi işlemi uygulanmaktadır. Hastaya anestezi verilmesi yine hastanın kendini rahat hissetmesi açısından önemlidir. 

Ucunda ışık kaynağı olan bir kamerayla anüs yolundan girilerek kalınbağırsak ve kolonların incelemesiyle yapılır. Yapılan işlem bağırsak temizliğine, mevcut hastalıklara ve bağırsak yapısına bağlı olarak 15 ya da 30 dakika kadar sürmektedir. 

Doktor gerek gördüğü durumlarda biyopsi için parça alabilir. Kolerektal kanserlerin erken teşhisi açısından kolonoskopi işlemini yaptırmak gereklidir. Bu yüzden ailesinde bu tür kanser öyküsü olan ya da belirli bir yaşın üzerindeki kişilere düzenli aralıklarla kolonoskopi işlemi önerilmektedir.

Endoskopinin Riskleri Var Mıdır? 
Endoskopik işlemler, hastanın vücuduna ucunda ışık kaynağı olan bir boru yardımıyla bakılmasına denir. Endoskopik işlem borusu son derece hassas ve hastaya zarar vermeyecek şekilde tasarlandığı için endoskopi işlemi sırasında oluşabilecek riskler son derece düşüktür.  

Bazı hastalarda endoskopi yan etkileri, birkaç gün sürebilen boğaz ağrısı veya anesteziye bağlı gelişen halsizlik şeklinde görülebilir. Endoskopi sonrası riskler düşük olsa da aşağıdaki durumların gözlemlenmesi halinde mutlaka bir hekime danışınız. Bunlar;

• Şiddetli mide yanması
• Karın ağrısı
• Kan gelmesi
• Kusma
• Nefes zorluğu gibi durumlardır. 

Endoskopi İşlemi Ne Kadar Sürer?
Endoskopi işlemi sedasyonla birlikte kolay uygulanan bir işlemdir. Endoskopi işlemi ağız yoluyla girilerek mide ve mide duvarına ya da anüs yoluyla girilerek bağırsaklara bakılması işlemidir. Bu işlemler hastanın bulgularına ve yapılacak işleme bağlı olarak 10 dakika ile 30 dakika arasında değişiklik gösterebiliyor. 
Hekimin gerek görmesi durumunda biyopsi yapılmak üzere bölgeden parça alınabiliyor. Eğer hastanın sindirim sisteminde kanamalar varsa bu kanamalara da müdahale edilebiliyor veya polip-lezyon gibi yapılar varsa bunlara uygun işlemler yapılabiliyor. Tüm bu işlemlerin genellikle 10 ila 30 dakikalık bir süreç içerisinde yapılabiliyor. 

Endoskopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Endoskopi işlemi eğer mide bölgesine yapıldıysa işlem sonrasında hafif bir boğaz ağrısı veya yutkunmada güçlük çekilebilir. Bu durum genellikle bir saat içinde normale dönmektedir. 
Endoskopi işlemi sırasında verilen sedasyon uygulamasına göre beslenme süreci değişiklik gösterir. Eğer, anestezi uzmanı tarafından hafif bir sedasyon uygulaması yapıldıysa işlem bittikten bir saat sonra yemek yenilebilir. Eğer hastaya daha derin bir sedasyon uygulaması yapıldıysa bu süre iki ila üç saati de geçebilir. 

Hastaya yapılan işlem sırasında bir hastalık bulgusu veya tanısı saptanırsa, hekim tarafından hastanın beslenmesiyle ile ilgili bilgi verilmesi gereklidir. Eğer herhangi bir sorun yoksa hasta sonrasında normal beslenme düzenine devam edebilir. 

Eğer yapılan işlem kolonoskopi ise yani kalın bağırsaklara bakılması gerekiyorsa, işlem sonrasında hastanın hafif bir ağrı sorunu olabilir. İşlem sırasında hastanın bağırsaklarının açılması için verilen gaz, işlem sonrasında hastanın ağrı hissetmesine neden olabilir. Bağırsaklardaki gaz dışarı atılana kadar bir süre ağrı hissetmesi normaldir. 

Endoskopi işlemi sırasında verilen sedasyon ve anestezi kişide dikkat dağınıklığına ya da bilinç bulanıklığına yol açabileceği için yanınızda size refakat edecek biriyle gelmeniz iyi olacaktır.